Борнемисса, Петер
Шаблон:Сортировка: по странамШаблон:Сортировка: по типам
| Борнемисса, Петер | |
|---|---|
| Шочын | 1535 ин 22 февральын[1] |
| Шочмо вер | |
| Колен | 1584 и |
| Колымо вер | |
| Страна | |
| Тыршымаш алан | сирӹзӹ, проповедник, религиозный писатель, печатник |
 Медиафайлы на Викискладе | |
 Произведения в Викитеке | |
Петер Борнемисса (Bornemisza Péter, 1535—1584) — драмывлӓ дон кӹтӹк новеллывлӓм сирӹшӹ семӹнь пӓлӹ ылеш. ӹрвезӹ курымжым тӹдӹ Германиштӹ, Италиштӹ ӹлен, вара Веныш кеен. Тӹштӹ профессор Дьӧрди Таннер доно пӓлӹмӹ лин, кыды Петерлӓн Софоклын «Электрам» венгр йӹлмӹш сӓрӓш шанымашым пуэн. 1560-шы ивлӓн тӹдӹ Кугижӓн канцеляриштӹ служен, вара паян дворян семняштӹ гувернер ылын. Но тӹдӹн шӱмжӹ вес йиш пӓшӓм ӹштӓш шыпшын дӓ тенге Кӱшӹл Венгриштӹ тӹдӹ проповедньӹкӹн пӓшӓм ӹштӓш тӹнгӓлеш. «Келтӹмӓшӹн аздарымыжы» (Ördögi kísértétek, 1578) книгӓ лыкмы паштек тӹдӹлӓн махань-шон нелӹцвлӓм тырхаш вӓрештӹн. Борнемисса пӓшӓштӹжӹ кӹлӹм кычышы класс ваштареш утла туран сирен. Тӹдӹм католицизм церкӹ тидӹ гишӓн суен. автор Венышты тюрмӓштӹ шӹнзен, но тӹшец шӹлӹн кердӹн. Пакылаш ӹлӹмӓшӹжӹм И. Балашши лӹмӓн дворян доны эртӓрен дӓ Библим сӓрен, «Тӱнымбал историм» сирӓш шанен ылын, но колымашыжы ти пӓшӓм ӹштӓш пуде.
Борнемисса тӹ жепӓш цилӓ жанр доно сирен. Тӹдӹ йымы ыдылмы, мырывлӓн, патриотизм шӱлӹшӓн мырывлӓн, трагедин, проповедьвлӓн, тымдым книгӓвлӓн авторжы ылеш. Шамаклан «Трагеди венгр йӹлмӹлӓ Софоклын Электра негӹцеш» (Tragédia magyar nyelven az Szophoklész élektrájából, 1558) пьеса пӹтӓриш пӓлӹмӹ венгрла сирӹмӹ трагедиэш шотлалтеш. Титульне ӹлӹштӓшӹштӹжӹ Борнемица трагедим тенге ынгылдарен сирӓ: «ӓтямӱлӓндӹ тырхаш лидӹмӹ рабствышты орлана гӹньӹ, тиран ваштареш шагалаш права уке ма?» Ти текстӹм сӓрӹмӹжӹ годым, венгр автор ирӹкӹм пуэн, тидӹм ӹштен, у персонажвлӓм вӓк шанен лыктын, кым единствын законжым пыдыртен дӓ тӹ жепӓш венгр ӹлӹмӓш докы лишемден.
Сӓрӹзӹн пӓшӓ гишӓн автор тенге сирӓ: «Маняры ӹнде туан йӹлмӹнӓ доно сиренӓ? Кӹзӹт мӓмнӓн задачына тӹдӹм виӓнгдӓш дӓ пайдараш, тенге кыце тидӹм Цицерон дӓ мол тымдымы халыквлӓн эдемвлӓ ӹшке йӹлмӹштӹ верц ӹштенӹт.» Борнемисса кок проповедь книгӓм сирен. Пӹтӓришӹжӹ «Вӹц кӹдежӓн проповедь книгӓ» (otkotetes predikacios konyve, 1573—1579) дӓ весӹжӹ «Фолиопостилла» (1584) лӹм доно пӓлӹ ылеш. Ти книгӓвлӓм сирен, автор шая мастар, йӹрвӓш ма лиӓлтеш тӹдӹм ужын мыштышы дӓ аналитик семӹнь ӹшкӹмжӹм анжыктен. Лыдшы кыце эдемвлӓ солавлӓштӹ, халавлӓштӹ, пазарышты, дворецвлӓштӹ, усадьбывлӓштӹ ӹлӓт, тӹдӹм пӓлен нӓлӹн.
автор ӹшке пӓшӓвлӓжӹ гишӓн тенге сирӓ: «Цилӓ мам сиренӓм, мам келесенӓм- ик цельӹш шонем ылын- махань, лачокшымат эдемӹн характержӹ ылеш?»
Борнемисса ӹшке жепӹнжӹ венгр сӹлнӹшаям у кӱкшӹцӹш лӱктӓлӹн дӓ барокко монгырышкыла нӓнгешӹ корнышкыла ажедӹн. Сӹлнӹшая гишӓн сирӹмӹжӹ годым, тӹдӹ шӹренжок ӹшке годшаш вес авторвлӓн пӓшӓвлӓш ссылкывлӓм ӹштен дӓ, цаклалтеш, сирӹзӹ-коллегывлӓн виӓнгмӹштӹлӓн тӹдӹ шӱм вашт ӹвӹртен.
- ↑ Bibliothèque nationale de France идентификатор BNF (фр.): اوپن ڈیٹا پلیٹ فارم, платформа відкритих даних, платформа открытых данных, plateforme de données ouvertes, piattaforma di dati aperti, Opendata-Plattform, otevřená data platforma, åben-data-platform, տվյալների բաց շտեմարան, platforma za odprte podatke, plataforma de datos abierta, plataforma de dados aberta, платформа адкрытых даных, платформа на отворените данни, platforma otwartych danych, ашық деректер платформасы, ачык маалыматтарды платформа, açıq məlumat platforması, ochiq ma'lumotlar platforma, açık verilerin platformu, платформа отвореног података, platforma otvorenih podataka, platforma otvorenog podataka, platforma otvorených údajov, πλατφόρμα ανοικτών δεδομένων, platformu atklātā datu, platforma atvira duomenų, platvormi avatud andmete, avoimen datan foorumi, nyílt adatok platformja, პლატფორმა ღია მონაცემები, платформа за отворени податоци, нээлттэй мэдээллийн тавцан, platformă de date deschise, platformo de malferma datumoj, open data platform, плятформа адкрытых зьвестак, Усьтэм даннойёслэн платформазы, асыҡ мәғлүмәт платформаһы, açıq malümat platforması, açıq malümat platforması, ачык малюмат платформасы, öppen dataplattform, платформаи додаҳои боз, ачык кӧргӱзӱлердиҥ платформазы, гом бæрæггæнæнты платформæ — 2011.