Вессир Йылйӓл

Вӓрлӓнӹмӓш, ӹлӹзӹ шот

Вессир Йӹлйӓл сола Йӹлйӓл карем гӹц вургымла велӹштӹжӹ, Пӹзӹкныр центр гӹц 5 уштыш ӧрдӹжӹштӹ вӓрлӓнӓ. Солан лӹмжӹ 4 лаштык гӹц шалга: «вес» + «сир» + «Йыл» + «йӓл» (дервня). XVIII-XIX курымвлӓштӹ сола пасна лӹм доно пӓлемдӓлтде, лач XIX курым мычашышты кӹзӹтшӹ лӹмӹм нӓлӹн.

Историжӹ

Пӹтӓриш гӓнӓ сола 1717 иштӹшӹ документӹштӹ пӓлемдӓлтеш, тӹнӓм сола Кобяшевский сотньыш, Кого Йӹлйӓл солаш пырен. 1898 ин солашты 54 сурт, 258 эдем ӹленӹт. 1919 ин – 56 сурт, 293 эдем; 1929 ин – 68 сурт, 315 эдем; 1939 ин – 64 сурт, 275 эдем; 2001 ин – 50 сурт, 150 эдем. Вессир Йӹлйӓл анзыцок Пӹзӹкныр приходыш пырен, 1888 ин «село» лӹмӹм нӓлӹн. XIX-XX курымвлӓштӹ сола Козьмодемьянск уездын Паратмар, Кожваж-Сигачин, Виловатовраж волостьвлӓш пырен. 1921 и гӹц Козьмодемьянск кантонын Малосундырский районышты шотлалтын. 1931 и гӹц Малосундырь, а вара Пӹзӹкныр сельсоветыш пыртымы лин.

Экономика

23 февральын 1930 ин сола «Ватага» лӹмӓн колхозым чанген. Вара СПК Кузнецовыш пыраш тӹнгӓлӹн. Председательжӹ Кузьма Алексеевич Камаев ылын. Сола ӹлӹшӹвлӓ мӱлӓндӹ доно пӓшӓм ӹштенӹт, колым кыченӹт, пушӓнгӹр роаш каштыныт, тенгеок кӹрпӹц ӹштӹмӹ пӓшӓмӓт виктӓрен шалгенӹт. Войнаш сола гӹц 74 эдем кен, 50 мӓмнӓн ирӹкӓн ӹлӹмӓшнӓ верц вуйыштым пиштенӹт, 25 мӹнгеш пӧртӹлӹнӹт, ӹлӹмӓшӹм пакыла чангаш пижӹнӹт. Нӹнӹ лошты Александр Георгиевич Камаев, Семён Иванович Алгасов, Ирина Егоровна Соколова дӓ молат.

Культура

Слӹлнӹ кловой Йыл техень шотеш пиштӹмӹ, пӓлӹмӹ эдемвлӓм анжен-куштен: Кирилл Алексеевич Великанов – комсомолын актившы, «Кыралшы» газетӹн 1930-шы ивлӓн редакторжы, Кырык мары театрын оформительжӹ; Петр Кузьмич Ушатов – шотеш пиштӹмӹ медработник, артиствлӓ Ирина Егоровна Соколова дӓ Семён Яковлевич Соитанов, мырызы Марина Евстратьевна Родина (Куприянова) дӓ молат.

Транспорт

Автобус линивлӓ: Цикмӓ – Йӹлйӓл.