Кек
(Кеквлӓ гӹц колтымы)
Кеквлӓ (латинлӓ Aves) — нӹл яланвлӓн группыш пырышы пынан, шылдыран, кокты ялан, шокшы вӹрӓн, мынан, тупӹрдӓн йӓнвлӓ. Цилӓжӹ 10 560 тӹрлӹ кек улы.
Кеквлӓн сек изижӹн (колибри Mellisuga helenae) кытышты 5 см, сек когожын (страус) кытышты 2.75 м якте шот.
Кеквлӓм шӹмлӹшӹ зоологи – орнитологи.
Классификацижӹ
тӧрлӓтӓш├─ Palaeognathae — Бескилевые └─ Neognathae — Новонёбные
Palaeognathae
тӧрлӓтӓш- Struthioniformes — Страус ганьывлӓ
- Notopalaeognathae
- Rheiformes — Нанду ганьывлӓ
- лӹмдӹмӹ
- Tinamiformes — Тинаму ганьывлӓ
- Dinornithiformes† — Моа ганьывлӓ
- Novaeratitae
- лӹмдӹмӹ
- Apterygiformes — Киви ганьывлӓ
- Aepyornithiformes† — Эпиорнис ганьывлӓ (Elephant bird)
- Casuariiformes — Казуар ганьывлӓ
- Casuariidae — Казуар йишвлӓ
- Dromaiidae — Эму йишвлӓ
- лӹмдӹмӹ
Neognathae
тӧрлӓтӓш- Galloanserae — Цӹвӹ дон комбывлӓ
- Anseriformes — Комбы ганьывлӓ
- Galliformes — Цӹвӹ ганьывлӓ
- Neoaves
- Columbea
- Mirandornithes
- Phoenicopteriformes — Фламинго ганьывлӓ
- Podicipediformes — Вишкӹр ганьывлӓ
- Columbimorphae
- Columbiformes — Кӓдӹ ганьывлӓ
- Pteroclidiformes — Рябкообразные
- Mesitornithiformes — Мадагаскарские пастушки
- Mirandornithes
- Passerea
- Otidae
- Cypselomorphae
- Caprimulgiformes — Шырлачы ганьывлӓ
- Aegotheliformes — Тымана шырлачы ганьывлӓ (Совиные козодои)
- Apodiformes — Вӹрзи ганьывлӓ
- Trochiliformes — Колибри ганьывлӓ
- Otidimorphae
- Cuculiformes — Куку ганьывлӓ
- Otidiformes — Дрофообразные
- Musophagiformes — Турако ганьывлӓ
- Cypselomorphae
- Gruae
- Opisthocomiformes — Гоацин
- Gruimorphae
- Gruiformes — Тыртня ганьывлӓ
- Charadriiformes — Ржанкообразные
- Ardeae
- Aequornithes
- Gaviiformes — Тыкты ганьывлӓ
- Austrodyptornithes
- Procellariiformes — Буревестникообразные
- Sphenisciformes — Пингвин ганьывлӓ
- лӹмдӹмӹ
- Ciconiiformes — Цӓрлӓнгӹ ганьывлӓ
- Suliformes — Олушевые
- Pelecaniformes — Пеликан ганьывлӓ
- Eurypgimorphae
- Eurypygiformes — Солнечная цапля
- Phaethontiformes — Фаэтон ганьывлӓ
- Aequornithes
- Telluraves
- Afroaves
- Accipitrimorphae
- Cathartiformes — Американские грифы
- Accipitriformes — Вӓрӓш ганьывлӓ
- Strigiformes — Тымана ганьывлӓ
- Coraciimorphae
- Coliiformes — Птицы-мыши
- Eucavitaves
- Leptosomiformes — Курол ганьывлӓ
- Cavitaves
- Trogoniformes — Трогон ганьывлӓ
- Picocoraciae
- Bucerotiformes — Птицы-носороги
- Picodynastornithes
- Coraciiformes — Ыжар карак ганьывлӓ
- Piciformes — Шиштӹ ганьывлӓ
- Accipitrimorphae
- Australaves
- Cariamiformes — Кариама ганьывлӓ
- Eufalconimorphae
- Falconiformes — .... Кыргельӹ
- Psittacopasserae — Попугай дон оравивлӓ
- Psittaciformes — Попугай ганьывлӓ
- Passeriformes — Орави ганьывлӓ
- Afroaves
- Otidae
- Columbea
Халык шаявлӓ
тӧрлӓтӓшКек гишӓн халык пӓлӹвлӓ:
- Алагарак пушӓнгӹ сага пӹзӹрген шӹнзеш - ӱштӹм вычы.
- Юр юрмы годым ӓптӓн мыра - юр йӹле цӓрнӓ.
- Вӹтлӓнгӹ толмыкы, луаткок кечӹ гӹц лым кеӓ.
- Кӹшедӹк чонгештен толеш - пачешӹжӹ вӹдӹм канда.
- Пимбӹн мырыжы сылык - начкы ӓль мардеж лиэш.
- Тьыри ирокок мыра гӹнь, кечӹ аяран лиэш.
- Ӹжӹвӹр котилӓ сасла - юрлан.
- Цӹвӹ юрлан пынжым кӹреш.
- Цӹгӓк вӹдӹш тӹкнен чонгештӹлеш гӹнь, юрым кандынежӹ.
- Шимкарак йыдпелвел векӹлӓ сасла - ӱштӹ лиэш.