Йожеф, Аттила: версивлӓ лоштышы айыртем

[[Image:BudapestDSCN3513.JPG|thumb|Аттила Йожефӹн äштемикшӹӓштемикшӹ [[Будапешт]]ӹштӹ]]

[[Image:Statue of József Attila.JPG|thumb|right|200px|Йожеф Аттилан äштемикшӹӓштемикшӹ гимнази анзылны, кыды поэтӹн лӹмжӹм намалеш]]

'''Аттила Йожеф''' (венгрлäвенгрлӓ ''József Attila''), [[11 апрель]] [[1905]], [[Будапешт]] — [[3 декабрь]] [[1937]], Балатонсарсо) — венгр поэт.

Коклышы курымаш венгр сӹлнӹшаяшты лач Аттила Йожеф дон Адин поэзим ик кӱкшӹц доно тäнгäштäрäштӓнгӓштӓрӓш лиэш. Ти кок поэтӹн ӹлӹмäшӹлӹмӓш корным анжалаш гӹньӹ, тӹштӹ кого айыртемвлäмайыртемвлӓм ужаш лиэш, äнятӓнят тиштӹ нӹнӹн кок йиш персонышты дäдӓ пуйырымаш рольым мадын? Но эче историн кок факторжым пäлдӹртӹдепӓлдӹртӹде ак ли: Ади венгр сӹлнӹшаяшты уэмдӹмäшуэмдӹмӓш пäшäмпӓшӓм ӹштен, сӹлнӹшаям, лӹмӹнок поэзим кӱшкӹ лӱктäлӹнлӱктӓлӹн гӹнь, Аттила ЙожефлäнЙожефлӓн тӹдӹм сӹлнештäрӹмӹсӹлнештӓрӹмӹ дäдӓ керäлкерӓл кондициш кандышын рольым мадаш вäрештӹнвӓрештӹн. Венгрин сӹлнӹшаяш Ади вычыдымы мардеж гань пӹсӹн пырен гӹнь, Аттила Йожеф изин-олен дäдӓ кӱн шоктышы семӹнь пырен. Седӹндонат тӹдӹн рольжым поздаракын веле äклäшӓклӓш тӹнгäлмӹтӹнгӓлмӹ.

Аттила Йожеф Будапешт тӹрӹштӹ вäрлäнӹшӹвӓрлӓнӹшӹ ик пäшäзӹпӓшӓзӹ кварталыштыжы шачын. ÄтяжӹӒтяжӹ [[Трансильвани|Трансильвани]] гыц лäкшӹлӓкшӹ шавынь шолтышы, äвäжӹӓвӓжӹ выргем мышшы. Аттила кымшы тетя ылын. КымиäшКымиӓш ылмыжы годым äтяжӹӓтяжӹ нелӹ ӹлӹмäшӹмӹлӹмӓшӹм коден, Америкӹш эмигрируен дäдӓ тӹшец палшаш тӹнгäлäмтӹнгӓлӓм манын. Сӧрӹмӹжӹм тӹдӹ ӹштен кердде дäдӓ семняшкӹжäтсемняшкӹжӓт тӹдӹ нигынамат пӧртӹлтде. Аттила незер ӹлӹмäшӹнӹлӹмӓшӹн тотшым яжон пäленпӓлен. 1919-шӹ ин тӹдӹн äвäжӹӓвӓжӹ колен. Тылык эргäшӹмэргӓшӹм солашты ӹлӹшӹ ик родня адвокат пакыла куштен дäдӓ тымден. ПӹтäришПӹтӓриш лыдыш книгäжӹмкнигӓжӹм Аттила Йожеф Дьула Юхашын палшымы доно луатшӹмиäшӹноклуатшӹмиӓшӹнок лыктын кердӹн. Тӹдӹ Шегед университетӹштӹ гуманизм факультетӹштӹ тыменьӹн, варажы Венӹш дäдӓ Парижӹш тыменяш кен. Парижӹштӹ тыменяш тӹдӹлäнтӹдӹлӓн Лайош Хатвани палшен. Палшыкшы когоок ылде гӹнят, поэтӹн университетӹм кодымыжы шоде. Ти жепӹн тӹдӹ марксизм, пäшäзӹпӓшӓзӹ классын организацивлäорганизацивлӓ дäдӓ модерн кунстыштыш йогымашвлäйогымашвлӓ доно пäлӹмӹпӓлӹмӹ лиэш. ЛыдышвлäжӹмäтЛыдышвлӓжӹмӓт сирен, но махань äкäнӓкӓн нӹнӹ ылыт, тидӹм иктäтиктӓт тӹнäмтӹнӓм ынгылыде. Политикӹштӹш анжалтыш донжы поэт шалахай велнӹлäвелнӹлӓ ылын дäдӓ тенге 1930-шы ин легальный агыл коммуниствлäнкоммуниствлӓн партиш сирäлтешсирӓлтеш. Партиштӹ пиш активно пäшäмпӓшӓм ӹштäӹштӓ. Революци шӱлӹшäншӱлӹшӓн лыдышвлäмлыдышвлӓм сирäсирӓ. Тидӹ гишäнгишӓн 1930-шы ивлäнивлӓн судыш тӹдӹм пуат. Кымлышы ивлäнокивлӓнок тӹдӹн теорин анжалтышыжат пингӹдемеш.

Шукыштат агыл, 1930-шы ивлäнивлӓн Аттила Йожеф коммунист парти дон сӧредäлмäшсӧредӓлмӓш якте шоэш дäдӓ принципвлäпринципвлӓ дон анжалтышвлäжӹанжалтышвлӓжӹ айыртемäлтӹтäтайыртемӓлтӹтӓт, тӹшец курымеш лäктешлӓктеш. Постоянне пäшäпӓшӓ вäрӹмвӓрӹм тӹдӹ мон кердде. УниверситетвлäштӹУниверситетвлӓштӹ тыменьӹн гӹнят, дипломым тӹдӹ нäлӹннӓлӹн кердде. ПоэтлäнПоэтлӓн пиш незерӹн ӹлäшӹлӓш вäрештӹнвӓрештӹн. 1932-шы ин Аттила Йожеф "Хала тӹрӹштӹш йыд" (Кӱлжáроси éй) лӹмäнлӹмӓн лыдыш книгäмкнигӓм лыктеш, но критика тидӹм цаклыдеок кода. Седӹндонат тӹдӹ депрессиш вäрештешвӓрештеш, "иктӹлäнäтиктӹлӓнӓт мӹньӹн лыдышвлäэмлыдышвлӓэм ак келеп" шанымаш тӹдӹм пишок темден.

Кок иштӹ, 1934-шӹ ин "МӧскäнМӧскӓн куштымыжы" лыдыш книгäжӹкнигӓжӹ дäдӓ 1936-шы ин поэтӹн сек пӹтäртӹшпӹтӓртӹш лыдыш книгäэшкнигӓэш кодшы "Пиш картшта" (Нагыон фáй) лäктешлӓктеш. Тидӹ паштек критиквлääткритиквлӓӓт тӹдӹм цакленӹт дäдӓ поэт Сзéп Сзóн журналын редакторжы лиэш. Поэтӹм кымдан утла поздан пäлäшпӓлӓш тӹнгäлӹттӹнгӓлӹт. Сирӹзӹн ӹшке ӹлӹмäшӹжäтӹлӹмӓшӹжӓт пиш цäшдӹмӹцӓшдӹмӹ ылын. Тӹдӹ вäтӹжӹвӓтӹжӹ гӹц айырла дäдӓ яратымаш гӹц паснаок киэн кодеш. 1934-шӹ ин Совет Ушемӹштӹ эртäрӹмӹэртӓрӹмӹ СирӹзӹвлäнСирӹзӹвлӓн конгрессӹшкӹ, тӹдӹм ӱжделытат, тидӹлäнтидӹлӓн пиш шӹдешкен. ЦилäЦилӓ тидӹ шулыкланжы нелӹ кӱ гань вазын дäдӓ таманяр гäнäгӓнӓ психика доно церлäнӹшӹвлäнцерлӓнӹшӹвлӓн санаториштӹ киäшкиӓш вäрештӹнвӓрештӹн. Поэт журналышты пäшäмпӓшӓм ӹштен гӹнят, оксажы шукок ылде дäдӓ йиждӹмäшйиждӹмӓш-мӹнгеш пумаш, тӹдӹн кымылжым со валтен- тидӹжӹ гӹнь тетя годшенок пäлӹмӹпӓлӹмӹ ылын. 1937-шӹ ин нигынамат тӧрлäнентӧрлӓнен керддӹмӹжӹм пäленпӓлен, ик шӹжӹ кечӹн поэт Балатон йäрйӓр тӹрӹштӹшӹ солашты поезд лӹвäклӹвӓк вазеш. Аттила Йожеф гишäнгишӓн колымыжы паштек веле кымдан пäлäшпӓлӓш тӹнгäлӹттӹнгӓлӹт.

== Поэт лимäшлимӓш ==

Аттила Йожефӹн лыдышвлäмлыдышвлӓм сирäшсирӓш тӹнгäлмӹтӹнгӓлмӹ годым, Венгрин поэзиштӹ яжо поэтвлäпоэтвлӓ дефицитеш шотлалтделыт. "Ниугатын" поэтвлäпоэтвлӓ кыце кердмӹн лыдышвлäштӹмлыдышвлӓштӹм сиренӹт, но тӹ годымок уж ӹрвезӹ поэтвлäпоэтвлӓ лыдышвлäмлыдышвлӓм пидӹнӹт. |кспрессионизм, футуризм, сӱрреализм сагаок поэтвлäпоэтвлӓ халыкын тошты годшаш мырывлäмырывлӓ доно экспериментвлäмэкспериментвлӓм ӹштӹлӹнӹт. Поэт семӹнь, Аттила Йожеф когорак коллегӹвлäнколлегӹвлӓн опытыштым шотыш нäлӹннӓлӹн, но со ӹшкӹмжӹнӹм дäдӓ ум лыдышвлäшкӹжӹлыдышвлӓшкӹжӹ пырташ цацен. Модышты ылшы йогымашвлäмйогымашвлӓм поэт ӧрдӹжӹшкӹ ак шӹкäлшӹкӓл, тӹдӹ халык мырывлäмäтмырывлӓмӓт у семӹнь интерпретируя, Парижӹш каштын толмыжы паштек, сӱрреализм доно интересуялтеш. Тӹ годшаш ик инетересне лыдышеш "ШӹмлӹмäшШӹмлӹмӓш" (Танулмáныфей) шотлалтеш, кышты раскыдын Дьула Йухазын, Дезӧ Костоланин кишäвлäштӹкишӓвлӓштӹ кайыт. ЛыдышвлäмЛыдышвлӓм сонет семӹнь сирӹмӹ, кычылтмы атрибутвлäматрибутвлӓм вес поэтвлäнпоэтвлӓн лыдышвлäштäтлыдышвлӓштӓт ужаш лиэш, но рӹмäлгӹштӹрӹмӓлгӹштӹ шӹнзӹшӹ корныгешӹн портретшӹ тӹлец якте уждымы фонышты пуалтеш, кыдым эче венгр поэзиштӹ анжыктымы агыл ылын. Ирокшы рӹмäлгӹштӹрӹмӓлгӹштӹ шӹнзӹшӹ эдем гишäнгишӓн сирӹмӹжӹ годым, поэт тӹдӹн портретшӹм раскыдын анжыкта дäдӓ сӹнзäвлäшсӹнзӓвлӓш ванжа. Поэт эдем мам шижеш дäдӓ тӹдӹн пуйырымашыжы гишäнгишӓн сирäсирӓ. Ти лыдыш докы Аттила Йожефӹн вес лыдышвлäжӹлыдышвлӓжӹ лишӹл ылыт: "Шужымаш" (Éхсéг) дäдӓ "Янгылышы эдем" (Мегфáрадт ембер).

СирäшСирӓш тӹнгäлмӹжӹтӹнгӓлмӹжӹ годшен, Аттила Йожефӹн поэзижӹ яжоэм миäмиӓ, но лач 1931-шӹ и кытлан тӹдӹ синтез якте шоэш. Поэт кыце венгр, тенгеок вескид поэтвлäнпоэтвлӓн творчествыштым яжон пäленпӓлен дäдӓ синтезӹм ӹштен, ӹшке сӹнäнсӹнӓн, виäнвиӓн, келгӹ шанымашан лыдышвлäмлыдышвлӓм сирен.

Венгр сӹлнӹшаяшты Аттила Йожеф шаныкалышы поэтеш шотлалтеш. Тӹдӹ ӹлӹмäшӹнӹлӹмӓшӹн махань ылмыжым анжыктымы гӹц пасна, шаныкала дäдӓ тенге лыдышвлäжӹлыдышвлӓжӹ у шӱлӹшäнвлäшӱлӹшӓнвлӓ лит. Тӹдӹ поэт-философ ылеш, кыды обьективне шанымашыжым анзыкы лыктеш. Поэтӹн лыдышвлäштӹжӹлыдышвлӓштӹжӹ "вäрвӓр" кого рольым мадеш: "Тиштӹ йӹлгӹжшӹ кӱ кырык вӹлнӹ шӹнзем", "ӹнде тиштӹ кӹртни завод лишнӹ шалгем". Тӹдӹ шӹренжок техень вäрӹмвӓрӹм айыра, кышец йӹрвäшйӹрвӓш анжен шалгаш куштылгырак. Шӹренжок ти вäрвӓр кырык вӹлнӹ, йогын кӱшӹл сирӹштӹжӹ, юран годым поэт пушäнгӹпушӓнгӹ лӹвäлнӹлӹвӓлнӹ шалга. Кокшы элемент, кыды Аттила Йожефӹн лыдышвлäштӹжӹлыдышвлӓштӹжӹ тӹнгäнтӹнгӓн ылеш- тидӹ жеп. Поэт йӹрвäшйӹрвӓш техень реаливлäмреаливлӓм ужеш, кыдывлäмкыдывлӓм субьективне, кӧргӹштӹш "мӹнь" вашталтен ак керд: хäдӹрвлäмхӓдӹрвлӓм, ӹлӹмäшӹлӹмӓш условим дäдӓ пӧртӱн законвлäмзаконвлӓм. Шамаклан, Тисзазуг лыдышышты вадым леведшӹ бархат гань пышкыды рӹмäлгӹрӹмӓлгӹ вäржӹмвӓржӹм и гань пӹцкемӹш йыдлан пуа. Солан утла тыр ӹлӹмäшӹжӹмӹлӹмӓшӹжӹм анжалаш гӹнь, поэт тӹштӹ жепӹн шагалмыжым цакла. Йыд пӹлгомышты кымдан шäрленшӓрлен вацшы шӹдӹрвлäншӹдӹрвлӓн тьӹлгӹжмӹжтӹ, йӹрвäшйӹрвӓш шӹп ылмы годым церкӹ цангын юкшы, эртен кешӹ ӹлӹмäшӹлӹмӓш гӹц äшӹндäрӹмäшвлäмӓшӹндӓрӹмӓшвлӓм кандат- тенге корнышты каштшы ӹрвезӹ эдем ӹлӹмäшӹштӹӹлӹмӓшӹштӹ шукыжымок ик вäрвӓр дäдӓ жеп доно кӹлдäлтмӹмкӹлдӓлтмӹм цакла.

== Конструктивный сӹлнештäрӹмäшсӹлнештӓрӹмӓш ==

Луатӹндекшӹмшӹ курымын сирӹшӹ поэтвлäпоэтвлӓ доно коклышы курымын сирӹшӹ поэтвлäпоэтвлӓ ӹлӹмäшӹмӹлӹмӓшӹм воксеокат вес семӹнь ужыт. КокшывлäжӹКокшывлӓжӹ тӹдӹм кымдан, шукы ежӹнгäнӹмежӹнгӓнӹм, пӹтäришӹвлäжӹпӹтӓришӹвлӓжӹ утла äнгӹсӹрӹнӓнгӹсӹрӹн дäдӓ простаракын анжыктат.

весӹвлäвесӹвлӓ гишäнäтгишӓнӓт шанышы äвäнӓвӓн онгышты

дäдӓ ваштылевӹ мӹлäнеммӹлӓнем коэвлäкоэвлӓ.

Жеп йогымашты нӹнӹ шӹгервлäшӹгервлӓ дäдӓ

пыле шӹгер кӱэрвлäкӱэрвлӓ гань ӹрзäлтӹнӹтӹрзӓлтӹнӹт.

выртышты, тидӹм äнятӓнят шӱдӹ тӹжем иäтиӓт анженäманженӓм.

Лач пытькалтыш веле дäдӓ- жеп ӹнде циц,

шӱдӹ тӹжем тьотявлäнтьотявлӓн тьотявлäнäнтьотявлӓнӓн сӹнзäвлäштӹсӹнзӓвлӓштӹ сага.

пуштыныт, элтäлӹлнӹтэлтӓлӹлнӹт, мам келешӹм ӹштенӹт.

ДäДӓ нӹнӹвлäнӹнӹвлӓ, кыдывлäкыдывлӓ токем толевӹ, ужыт,

ИкӹжäкИкӹжӓк-иктӹнäмиктӹнӓм сусу дон ойхы гань пäленäпӓленӓ.

Мӹньӹн эртӹшем дäдӓ кӹзӹтшем нӹнӹн ылеш.

СиренäСиренӓ лыдышым - нӹнӹ пынем кидӹшкӹштӹ нäлӹтнӓлӹт

дäдӓ тенге мӹнь нӹнӹм шижäмшижӓм дäдӓ äштемӓштем.

Ти пӹтӹдӹмӹ картин тамахань уровеньвлäуровеньвлӓ доно пыналтын, кыдывлäкыдывлӓ икӹжäкикӹжӓк иктӹштӹ доно ваштареш ылмышты доно кӹлдäлтӹткӹлдӓлтӹт. Тенге ик целам анжалаш гӹнь, яжо лыдыш шачеш, но конструкцижӹ тыштеш кодеш.

КечӹвлäКечӹвлӓ пыдыргышы

изи окнявлäокнявлӓ вашт пӹцкемӹш ташкалтыш мыч

лывыргы рӹмäлгӹшрӹмӓлгӹш валат.

тенге молывлäмолывлӓ ганьок тӹнят цäшдӹмӹцӓшдӹмӹ лиäтлиӓт,

кыдывлäмкыдывлӓм ти кого жеп эксӹкӹш поктыл пыртен

дäдӓ шӹргӹвлäштӹштӹшӹргӹвлӓштӹштӹ цилäцилӓ пӹрӹнзӹкӹм

КäнетКӓнет тиштӹ, кышты акшак ханга пичӹ

цӹтӹрäцӹтӹрӓ дäдӓ ти шык моралян порадкам

ӹшкӹметӹм пäлетпӓлет?

эдем шамвлäшамвлӓ тиштӹ чанген шагалтымы

цевер дäдӓ гарантиäнгарантиӓн толшаш жепӹм вычат,

ӹлӹмäшӹлӹмӓш дон циц ылшы кӱкшӹ

пӧртвлäмпӧртвлӓм выча.

ЛявырäЛявырӓ лоэш кошкен шӹцшӹ охоницäохоницӓ

пыдыргывлäпыдыргывлӓ кашкыш шуды

вӹкӹ итӹрäитӹрӓ сӹнзäвлäштӹсӹнзӓвлӓштӹ дон

пäлäшпӓлӓш цацышыла анжат.

Ик выртышты ошма пыдыргы кынам-тинäмжӹтинӓмжӹ

Изиш первирäкпервирӓк сирӹмӹ лыдышвлäлыдышвлӓ гӹц ти лыдыш пиш когон айыртемäлтешайыртемӓлтеш. Ти лыдышышты кычылтмы атрибутика кӹзӹтшӹ жепäшжепӓш ылеш, но нӹнӹ первиш мифӹм äшӹндäрӹктäтӓшӹндӓрӹктӓт. Аттила Йожефӹн лыдышвлäнлыдышвлӓн элементвлäжӹэлементвлӓжӹ гӹц ӹлӹмäшӹлӹмӓш вӹкӹ модерн анжалтыш мозаика гӹц вуйта погалтеш. Ти ӹлӹмäшӹштӹӹлӹмӓшӹштӹ махань-шон антогонизм, секретäнсекретӓн мäгäлвлäмӓгӓлвлӓ вäшлиäлтӹтвӓшлиӓлтӹт, но тенге гӹнят лыдшы цилäцилӓ тидӹм ынгылен кердеш- ти картинвлäкартинвлӓ микро дäдӓ макрокосмосын пӹтӹдӹмӹ гӹц шалгат, кышты эдемлäнэдемлӓн ӹшке цäшӹжӹмцӓшӹжӹм кӹчäлмӹлäкӹчӓлмӹлӓ. Аттила Йожеф шукы лыдышыжымок ирӹкäнирӹкӓн, верлибр лыдыш семӹнь сирен, но 1920-шы ивлäнивлӓн мычашышты рифман лыдышвлäмäтлыдышвлӓмӓт изиш сирäсирӓ. Но фаворитшӹ сойток ирӹк модан лыдышвлäлыдышвлӓ ылыныт.

== Эдем ӹлӹмäшӹнӹлӹмӓшӹн тӹнг ядмашвлäядмашвлӓ ==

Аттила Йожеф лыдышвлäштӹжӹлыдышвлӓштӹжӹ эдем ӹлӹмäшӹнӹлӹмӓшӹн тӹнг ядмашвлäжӹмядмашвлӓжӹм тӹкäлештӹкӓлеш дäдӓ кынамжы вäшештӹмäшӹмäтвӓшештӹмӓшӹмӓт ӹшкеок пуа:

айырем, цилäцилӓ эдем логӹц

тӹньӹ, нӹжгäнӹжгӓ шипкäшипкӓ, цаткыды шӹгер,

ӹлӹшӹ амалым вäрвӓр, ӹдӹрäмäшӹдӹрӓмӓш:

нäлнӓл ӹшкӹлäнетӹшкӹлӓнет, мӹньӹм!...

МеталлвлäМеталлвлӓ йӹлгӹжӹт, кого соты

пожар гань сӹнзäмсӹнзӓм йылата.

Кого шужгымашым, пыдештмäшӹмпыдештмӓшӹм колам

</poem> дäдӓ кыце йäнгемжäтйӓнгемжӓт вет шиэш...)

Кыды лыдышыштыжы поэт эдем ӹлӹмäшӹмӹлӹмӓшӹм трагический сӹнäнӹмсӹнӓнӹм ужеш, кышты нимат ӹштäшӹштӓш ак ли дäдӓ цилäцилӓ эртен веле кеäкеӓ. ДäДӓ, анешлäанешлӓ, кынамжы поэтӹн пын лӹвец техень лыдышвлäлыдышвлӓ шачыт, кыдывлäкыдывлӓ ӹлӹмäшлäнӹлӹмӓшлӓн ӹнянӹмäшӹмӹнянӹмӓшӹм пуат дäдӓ пиш оптимистично шактат:

Шахтышты тӹкӹ пренявлäпренявлӓ

урын кеäткеӓт гӹнь.

коридорвлäкоридорвлӓ сойток

ДäДӓ шахтервлäшахтервлӓ сойток угӹц тӹш валат,

Эдемӹн ӹлӹмäшӹжӹӹлӹмӓшӹжӹ гишäнгишӓн сирен, Аттила Йожеф ушемкымдемӹштӹш ядмашвлäмäтядмашвлӓмӓт ӧрдӹжеш ак коды. ЛыдышвлäштӹжӹЛыдышвлӓштӹжӹ поэт со ирӹкӹм кӹчäлешкӹчӓлеш, "эдем со эдемок лишäшлыклишӓшлык"- тидӹ авторын тӹнг шанымашыжы ылеш дäдӓ тидӹ гӹц пасна ӹлӹмäшӹштӹшӹлӹмӓшӹштӹш ядмашвлäмядмашвлӓм решӹмäштӹрешӹмӓштӹ физический вим кычылтмы ваштареш ылмыжымат лыдышвлäштӹжӹлыдышвлӓштӹжӹ цаклаш лиэш:

Качкын, йӱн, яратен дäдӓ кäненкӓнен кердäткердӓт!

`кын мӹнь нӹнӹм вырсем, кыдывлäкыдывлӓ

сӱсӹр вивлäлäнвивлӓлӓн служаш цацат.

Ик лыдышыштыжы поэт сирäсирӓ: "Шӱмем уке ылшы укшышты шӹнзäшӹнзӓ". Поэт ӹшке тыргыжланымашыжым кынамжы апокалипсисäнапокалипсисӓн картинвлäкартинвлӓ доно вäквӓк анжыкта ("Пиш каршта"), но тӹ жепӹнок лыдышвлäжӹлыдышвлӓжӹ пиш келгӹ шанымашанвлäшанымашанвлӓ. Ик критик семӹнь: "Аттила Йожефӹн лыдышвлäштӹжӹлыдышвлӓштӹжӹ сӹлнӹ дäдӓ нӹжгäнӹжгӓ семвлäсемвлӓ уке ылыныт гӹнь, лыдшывлäлыдшывлӓ нӹнӹм акат лыдеп ылын".

== ТрадицивлäмТрадицивлӓм анзыкыла нäнгемäшнӓнгемӓш ==

Аттила Йожефӹн лыдышвлäжӹлыдышвлӓжӹ кыце форма дон, тенгеок техникӹштӹ донат айыртемäлтӹтайыртемӓлтӹт. Тӹдӹн лыдышвлäжӹлыдышвлӓжӹ халык мыры гань проставлäпроставлӓ äльӓль пиш шукы ежӹнгäнежӹнгӓн, рифмӹдӹмӹ композицивлäкомпозицивлӓ лин кердӹт. Кыды лыдышыжы антик жепäшлäжепӓшлӓ сирӹмӹ, кыдыжы сонетлäсонетлӓ, сонет сериäтсериӓт вäквӓк вäшлиäлтешвӓшлиӓлтеш. ЛыдышвлäнЛыдышвлӓн акустикӹштӹ пиш вашталтшы. Музыкыла шактышы лыдышвлäнлыдышвлӓн сем кого вäрӹмвӓрӹм йäшнäйӓшнӓ, лыдышвлäмлыдышвлӓм ынгылаш палша.

Аттила Йожефӹн поэзижӹлäнпоэзижӹлӓн виäнвиӓн, келгӹ индивидуализм характерне ылеш. ЛыдышвлäштӹжӹЛыдышвлӓштӹжӹ поэт ӹлӹмäшӹштӹжӹӹлӹмӓшӹштӹжӹ мам ӹлен лäктӹнлӓктӹн, тӹдӹ гишäнгишӓн шоэн агыл сирäсирӓ. Поэзиштӹжӹ тӹдӹ венгр поэзин традицижӹм шотыш нäлешнӓлеш, но тӹнäмоктӹнӓмок кого уэмдӹмäшӹмуэмдӹмӓшӹм эртäрäэртӓрӓ. Тӹдӹ ӹшке жепäшжепӓш кунстым яжон ынгылен дäдӓ тидӹм поэзиштӹжӹ кычылт мыштен. Эдемӹн ӹлӹмäшӹжӹӹлӹмӓшӹжӹ гишäнгишӓн шаныкален, тӹдӹ эдемӹм жеп дон иквäрешиквӓреш ашкедäшашкедӓш ӱжеш, эдем тӱнымбалым ынгылышашлык, тӹштӹ ӹшке вäржӹмвӓржӹм мошашлык дäдӓ ӹлӹмäшӹмӹлӹмӓшӹм яжоэмдäшяжоэмдӓш манын, тӹдӹм вашталташ цацышашлык манеш.

Аттила Йожеф реализмӹн, импрессионизмӹн, сӱрреализмӹн, футуризмӹн элементвлäжӹмэлементвлӓжӹм иквäрешиквӓреш яркален, синтезӹм ӹштен кердӹн дäдӓ венгр поэзим анзыкыла виäнгдӹмäштӹвиӓнгдӹмӓштӹ кого рольым мадын.

Налмӹ: ЦикмäЦикмӓ журнал, 2000 № 3

[[Category:Венгри персоналивлäперсоналивлӓ|Й]]

[[Category:сирӹзӹвлäсирӹзӹвлӓ|Й]]