Сӧдергран, Эдит: версивлӓ лоштышы айыртем

==Сöдергранын эстетикыжы:==

C.-ын поэзижӹм пäлӹшӹвлä, тӹдӹм шотеш пиштäт, яратат дä мастарлыкшым кӱкшӹн äклäт. Седӹ, 1920-шы ивлäлäн тӹдӹн поэзижӹ пиш ӹшке сӹнäн дä оригинальный ылын. Поэтесса ти шотышты ӹшкежӹ тенге сирен коден: ”Лыдышвлäэм Поэзи агыл манын иктäт ваштареш попаш ак тӹнгäл. Но лачокат лыдышвлä ылыт манынат келесен ам керд. Лыдышвлäлäн ритмым пуаш цацымем годым, иктӹм ынгылышым: ирӹкӹм пумыкем веле, лыдышвлäэм виäн дä келгӹ шaнымышaн лит. Тенге ӹштен, ритм шайыл вӹреш кодеш. Лыдышвлäэм фрагментäн шанымашвлä семӹнь ынгылымыла, мам кöргӹштӹштӹ келесӹнем ылын, тидӹ интеллектем дон инстинктемӹн кӹцкӹштӹ. Ышкӹлäнем äкӹм пуаш тымень шонамат, лыдышвлӹштемӹт тидӹ шижäлтеш. Нӹнӹм ӹшкӹмӹн вилäн, интуицилäн дä интеллектлäн ӹнянӹшӹ эдемӹн шанымышвлä семӹнь ынгылымыла. Махань ылмем, пäлем дä тидӹ гӹц ӹшкӹмемӹм изи äк доно äклӹмем ак шо, тенге ӹштӹшäшлык ам ыл.” Поэтессын лыдышвлäжӹм ӹлӹмӹжӹ годым акцептируйыделыт (яралеш лыкделыт), нӹнӹм утла йäлӹнеш шотленӹт, поэзиштӹжӹ нимахань ритм уке манын попенӹт. Маханьвлä тӹдӹн лыдышвлäжӹ, шергäкäн лыдшы тиштӹ С.-ын поэзижӹ доно пäлӹ лиäт.

 

'''Сäндäлӹк, кыды уке'''

ШӸРГӸШТӸ ПУШÄНГӸ

<poem>

Шӹргӹштӹ пушäнгӹ кушкын,

Косир дä лаштыра.

РЕВАНШ

<poem>

Лачокат вäл ти кäньӹсӹр кечӹ йӹдеäш

ӹлӹмäшӹн башньыжым урыктен шуэн ам керд?

ШӸРГӸН СОТЫ ӸДӸРЖӸ

<poem>

Тидӹ тенгечӹ агыл ыльы ма?-

Шӹргӹн соты ӹдӹржӹ сÿäнӹм ӹш эртäрӹ ма?

НОКТЮРН

<poem>

Ош шӹшер гань тӹтӹрäштӹ

Ошмаан дюнывлä шайылны

ЭРОС У МӰЛÄНДӸМ ӸШТÄ

<poem>

Эрос у мÿлäндӹм ӹштä

Кидӹштӹжӹ Мÿлäндӹ öрäт веле, махань цевер.

ШӸЖӸ

<poem>

Пушäнгӹвлä цäрäвлä кодынытат,

Кÿкшӹ сирӹштӹ шӹнзӹшӹ пöртӹшкет

ЙÄЛ СÄНДÄЛӸКВЛÄ

<poem>

Шÿмем омыныштыжы йäл сäндäлӹквлäм ужеш,

Дä тӹ мӹндӹр вäрвлäштӹ

КОГО САД

<poem>

Цилäнäт мä пöртдӹмӹ янаварланышы ылына.

Цилäнäт мä ӹзäк-шоляквлä, äкäк-шыжараквлä.

Цäрäн, вӹльдӹр выргемäнвлä мÿлäндӹ мыч ашкедӹнä.

Ма доно мä гӹц лужавуйвлä паянрак ылыт?

Тидӹм шöртньӹ донат вäк висäш нелӹ.

Шонгеммӹнä семӹнь ӹзäк-шоляк ылмынам

ВАДЫ

<poem>

Шӹргӹн шайыштмы ойхы ямакшын

Ик шамакшымат колмем ак шо.

МА ИРГОДЫМ?

<poem>

Ма иргодымжы? Иргодым тӹнь гӹцет паснаок,

Весӹн кидшӹ, шÿмӹштӹш ойхы веле тӹдок.

ШÖРТНЬӸ ДОН КӰВЛÄМ ИДÄ ПОГЫ

<poem>

Малын, тäлäндä, эдемвлä шöртньӹ дон кÿвлä?

Тек шÿмвлäдä тӹлнäт дä ломыж гань йылат!