Ӓвӓсир: версивлӓ лоштышы айыртем

'''Ӓвӓсир''' ([[Руш йӹлмӹ|руш.]]: ''Новая Слобода'') — сола Кырык сирӹштӹ.

 

Сола [[Шур|Шур]] йогы сирӹштӹ вӓрлӓнӓ. [[2001|2001]]-шӹ ин Ӓвӓсирштӹ 140 эдем ӹлен. Шур сир тӹр якте ик уштыш нӓрӹ. Ӓвӓсир сола [[Цикмӓ |Цикмӓ]] гӹц 64 дӓ [[Шурдӹнг |Шурдӹнг]] гӹц 7 уштыш öрдӹжӹштӹ киӓлтӓ. Сола [[1868|1868]]-шӹ ин пачмы кырык мары пӱэргӹ [[Шур монастир|Шур монастир]] лишнӹ [[1920|1920]]-шы ивлӓн ӹлянен. Солалан тӹнгӓлтӹшӹм пушывлӓ [[Микорсола|Микорсола]] дон [[Пӹнгелйӓл|Пӹнгелйӓл]] гӹц ылыныт. 1920-шы ивлӓн монастирӹм питӹрӹмӹ дӓ церкӹвлӓм сӹмӹрӹмӹ. Церкӹвлӓм пыдыртымы яктежок Ӓвӓсирӹштӹ [[Кырык Мары Педетхникум|Кырык Мары Педетхникум]]ым пачмы. Маняр специалист педагогын дипломым нӓлӹн — пӓлӹ агыл, но ти техникум кырык мары интеллигенцим йӓмдӹлӹшӹ ӓпшӓткудыжы лин. Педтехникумышты кырык марынвлӓлӓн кымдан пӓлӹмӹ эдемвлӓ тымденӹт дӓ тыменьӹнӹт. Нӹнӹ логӹц [[Григорьeв-Эмӓш Пётр|Григорьeв-Эмӓш Пётр]], [[Пет Першут|Пет Першут]]ын дӓ [[Митюк |Митюк]]ын лӹмӹштӹм пӓлдӹртӓш лиэш. Техникумым 1924-шӹ ин Цикмӓ халашкы ваштымы.

Монастир сага кугижӓ жепӹн кок классан школ ылын, кышты кырык мары ӹрвезӹвлӓ лыдаш-сирӓш тыменьӹнӹт. Нӹнӹ логӹц иктӹжӹ — пӹтӓриш мары романым сирӹшӹ [[Игнатьев Никон Васильевич|Никон Игнатьев]] ([[1895|1895]], [[Кырык сир|Кырык сир]] — [[1941|1941]], [[Мӹндӹр Ирвел|Мӹндӹр Ирвел]]нӹ лӱэн пуштмы).

Ӓвӓсир сола доно техень пӓлӹмӹ эдемвлӓн лӹмӹштӹ кӹлдӓлтӹн: [[Атюлов Анатолий Александрович|Анатолий Атюлов]] (поэт), [[Зорина Зоя Георгиевна|Зорина Зоя]] (Мары университетӹн профессоржы), [[Валери Микор|Валери Микор]] (поэт, сирӹзӹ, литература критик). Седӹ, солан историжӹм сола халык ӹштӓ, а ти солашты пиш шытыр дӓ хытыр кырык марынвлӓ ӹлӓт. 2006-ы ин Ӓвӓсирӹштӹ угӹц Шур монастирӹм пачмы. 2001-шӹ ин Ӓвӓсирӹштӹ 140 эдем ӹлен.

 

Попымышты доно Ӓвӓсирвлӓ кырык мары йӹлмӹн Йоласал семӹнь попат. Шамаклан «тури» шамакым кычылтыт. Ӓвӓсирвлӓ дӓ тенгеок тӹдӹн пашкуды [[Этьвайныр |Этьвайныр]], [[Краселицӹ |Краселицӹ]] дӓ [[Оврашныр |Оврашныр]] солавлӓштӹш марынвлӓ кужы кӓпӓнвлӓ дӓ чыкатавлӓ ылыт. Шукынжок кӹзӹтшӹ жепӹн фермервлӓ дӓ махань-шон изи бизнес доно ӹшкӹлӓнӹштӹ ӹлен лӓктӓш йöнвлӓм мот. Сола йӹр курымаш пистӹвлӓ кушкытат, тӹштӹ шукынжом мӱкшӹм анжат, тенгеок колым лоат дӓ тидӹм [[Шурдӹнг |Шурдӹнг]]ӹштӹ, [[Микрӓк|Микрӓк]]ӹштӹ, [[Цикмӓ|Цикмӓ]]штӹ, [[Йошкар-Ола|Йошкар-Ола]]шты дӓ [[Угарман|Угарман]]ышты выжалат.

 

Кӹзӹт Ӓвӓсир солашты ӹндекшиӓш школ ӹштӓ, кыды, 1874-ӹ ин пачмы исторический пöртӹштӹ вӓрлӓнӓ. Ти школышты 1920-шы ивлӓн кӱшнӹрӓк пӓлдӹртӹмӹ Кырык Мары Педтехнимум ӹштен.

 

[[File:Olitsa.jpg|thumb|right|250px|Ӓвӓсир ӧлицӓ]]

Солашкы автотранспорт дӓ ялын вӓрештӓш лиэш. Но корнын худа ылмыжы велдӹк тӹшкӹ лач джип авто доно веле варештӓт. Ӓвӓсирӹш Цикмӓ гӹц Яштуга автобусеш [[Вӹцпистӹ|Вӹцпистӹ]] якте толман. Автобус чӹм (шагалмы вӓр) гӹц сола якте 9 уштыш. Солашты почтын 425314 номерӓн конторыжы, 2 лапка, тотлы сыкырым кӱэтшӹ пекарньы, библиотека, фельдшерский пункт ӹштӓт. Тумерлӓ лесничествӹн пум пӹчкедӹмӹ цех улы. Ӓвӓсирӹштӹ Шур монгыр солавлӓн шӹгерлӓ вӓрлӓнӓ.