|
::'''§''' <span style=color:grey>17 Nisan 2015 tarihinde açtığım bu sayfa ihmal ettiğim bir konu, fakat [http://kmoksy.com/zobot/yupik_dictionary.html Yupikçenin Sözlüğünü] tamamlayınca Dağ Maricesinin sözlüğünü de ortaya koyalım ki diğerleri de kullanabilsin. </span>
::'''§''' <span style=color:grey>Ural dillerinin Volga dilleri grubunda Mordvaca (Erzaca ve Mokşaca) ile birlikte yer alan Marice ya da Çeremisçe/Çirmişçe (chm = mhr & mrj) iki ayrı dil olarak gelişim gösterir. 2012 rakamlarına göre konuşanı 30.000 olan <fontspan colorstyle="color:green">'''Dağ Maricesi''' ya da '''Batı Maricesi'''</span> (mrj кырык мары йӹлмӹ [diğerinde olmayan harfleri: ӓ ӹ]) ile konuşanı 470.000 olan <fontspan colorstyle="color:red">'''Ova Maricesi''' ya da '''Doğu Maricesi'''</span> (mhr олык марий йылме [diğerinde olmayan harfi: ҥ]) arasında seçim yapmak gerekirse benim önceliğim Dağ Maricesinden yana olur. Oldu da zaten. Vikipedide en çok katkı yaptığım versiyonlar içinde ilk üç sırayı Türkçe (48.000), Dağ Maricesi (12.000) ve Ruandaca (11.000) alır. Ova Maricesi ile Vikipedi öncesi bir tanışmışlığım vardı, fakat '''Dağ Maricesini geniş biçimde ilk kez Vikipedi'de tanıdım'''. Günümüzde çoğu Ortodoks Hristiyan olsa da %5 kısmı Sünni Müslümandır. Mariler ya da Çeremisler nispeten en geç Hristiyanlaşan Fin-Ugur halkıdır ve günümüzde eski dinleri paganizmin etkileri hâlâ görülür. Marice üzerinde bölgedeki Türk dillerinin (Tatarca ve Çuvaşça) etkisi oldukça fazladır; Ova Maricesi üzerinde Tatarcanın, Dağ Maricesi üzerinde de Çuvaşçanın yoğun bir etkisi vardır. O yüzden bir Türkün (Türkiye ya da Türkiye dışı / Turkish or Turkic speakers) bu dili kavrayıp öğrenmesi oldukça kolaydır. Yok olmakta olan dillere karşı ilgim fazladır. O yüzden aşağıdaki sözlüğü serbestçe kullanılması için düzenliyorum. </span>
*ANA KAYNAK-1 А. А. Саваткова (2008), ''[https://dl.dropboxusercontent.com/u/101044359/%D0%A3%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5%20%D1%8F%D0%B7%D1%8B%D0%BA%D0%B8/%D0%A4%D0%B8%D0%BD%D0%BD%D0%BE-%D1%83%D0%B3%D0%BE%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5/%D0%92%D0%BE%D0%BB%D0%B6%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5/%D0%9C%D0%B0%D1%80%D0%B8%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5/%D0%A1%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%80%D1%8C%20%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D1%80%D0%B8%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B3%D0%BE%20%D1%8F%D0%B7%D1%8B%D0%BA%D0%B0.pdf '''Словарь горномарийского языка''']''. 2-е издание, переработанное и дополненное. Йошкар-Ола: Марийское книжное издательство, 2008 {birinci baskı: 1981, ''Словарь горного наречия марийского языка''}
| ''nominative''
| -
| <fontspan colorstyle="color:green">Dağ</span> кӱ/ма</br><fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> кӧ/мо </br>(who/what)
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> йоча </br>(a child; subject)
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> ял </br>(a village; subject)
|-
| ''genitive''</br>-[n]ın/in/un/ün
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> -(ы)н
| <fontspan colorstyle="color:green">Dağ</span> кӱн/ман</br><fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> кӧн/мон </br>(whose/what's)
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> йоча'''н''' </br>(of a child)
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> ял'''ын''' </br>(of a village)
|-
| ''dative''</br>-[y]a/e
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> -лан
| <fontspan colorstyle="color:green">Dağ</span> кӱлӓн/малан, малын</br><fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> кӧлан/молан </br>(to whom/to what,why)
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> йоча'''лан''' </br>(to a child)
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> ял'''лан''' </br>(to a village)
|-
| ''accusative''</br>-[y]ı/i/u/ü
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> -(ы)м
| <fontspan colorstyle="color:green">Dağ</span> кӱм/мам</br><fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> кӧм/мом </br>(whom/what)
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> йоча'''м''' </br>(a child; object)
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> ял'''ым''' </br>(a village; object)
|-
| ''comitative''</br>-[y]la/le
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> -ге
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> кӧге/моге </br>(with whom/with what)
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> йоча'''ге''' </br>(with a child)
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> ял'''ге''' </br>(with a village)
|-
| ''comparative''</br>-ca/ce/ça/çe
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> -ла
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> кӧла/мола </br>(like who/like what)
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> йоча'''ла''' </br>(like a child)
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> ял'''ла''' </br>(like a village)
|-
| ''inessive''</br>-da/de/ta/te
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> -(ы)ште/(ы)што/(ы)штӧ
| <fontspan colorstyle="color:green">Dağ</span> кышты</br><fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> кушто </br>(where)
| -
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> ялы'''ште''' </br>(in a village)
|-
| ''illative''</br>-[y]a/e
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> -(ы)шке/(ы)шко/(ы)шкӧ, -(ы)ш<sup>1</sup>
| <fontspan colorstyle="color:green">Dağ</span> кышкы</br><fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> кушко/куш </br>(where to)
| -
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> ялы'''шке'''/ял'''ыш''' </br>(to a village)
|-
| ''lative''</br>-[y]a/e
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> -ш/еш/эш
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> кушан </br>(where to)
| -
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> ял'''еш''' </br>(into a village)
|}
|-
| 1st sg.
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> улам </br>(I am)</br>-im/ım/um/üm
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> омыл </br>(I am not)</br>değilim
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> ыльым </br>(I was)</br>-dim/dım/dum/düm
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> шым лий </br>(I was not)</br>değildim
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> улынам </br>(I was)</br>
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> лийын омыл </br>(I was not)</br>
|-
| 2nd sg.
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> улат </br>(You are)</br>-sin/sın/sun/sün
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> отыл </br>(You are not)</br>değilsin
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> ыльыч </br>(You were)</br>-din/dın/dun/dün
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> шыч лий </br>(You were not)</br>değildin
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> улынат </br>(You were)</br>
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> лийын отыл </br>(You were not)</br>
|-
| 3rd sg.
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> уло (улеш) </br>(He/she/it is)</br>(-dir/dır/dur/dür)
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> огыл </br>(He/she/it is not)</br>değil(dir)
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> ыле </br>(He/she/it was)</br>-di/dı/du/dü
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> ыш лий </br>(He/she/it was not)</br>değildi
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> улмаш(ын) </br>(He/she/it was)</br>
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> лийын огыл </br>(He/she/it was not)</br>
|-
| 1st pl.
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> улына </br>(We are)</br>-iz/ız/uz/üz
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> огынал ~ онал </br>(We are not)</br>değiliz
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> ыльна </br>(We were)</br>-dik/dık/duk/dük
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> ышна лий </br>(We were not)</br>değildik
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> улынна </br>(We were)</br>
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> лийын огынал </br>(We were not)</br>
|-
| 2nd pl.
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> улыда </br>(You are)</br>-siniz/sınız/sunuz/sünüz
| <fontspan colorstyle="color:green">Dağ</span> ада ыл ~ адал</br><fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> огыдал ~ одал </br>(You are not)</br>değilsiniz
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> ыльда </br>(You were)</br>-diniz/dınız/dunuz/dünüz
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> ышда лий </br>(You were not)</br>değildiniz
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> улында </br>(You were)</br>
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> лийын огыдал </br>(You were not)</br>
|-
| 3rd pl.
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> улыт </br>(They are)</br>(-dir[ler]/dır[lar]/dur[lar]/dür[ler])
| <fontspan colorstyle="color:green">Dağ</span> агылеп</br><fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> огытыл </br>(They are not)</br>değil(ler)
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> ыльыч </br>(They were)</br>-diler/dılar/dular/düler
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> ышт лий </br>(They were not)</br>değillerdi, değildiler
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> улыныт </br>(They were)</br>
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> лийын огытыл </br>(They were not)</br>
|}
|-
| 1st sg.
| <fontspan colorstyle="color:green">Dağ</span> агым</br><fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> ом ~ огым </br>я не
| -
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> ынем
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> шым
|-
| 2nd sg.
| <fontspan colorstyle="color:green">Dağ</span> агыт</br><fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> от ~ огыт </br>ты не
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> ит
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> ынет
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> шыч
|-
| 3rd sg.
| <fontspan colorstyle="color:green">Dağ</span> агеш</br><fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> огеш ~ ок </br>он не
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> ынже
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> ынеж(е)
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> ыш
|-
| 1st pl.
| <fontspan colorstyle="color:green">Dağ</span> ана ~ агына</br><fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> огына ~ она </br>мы не
| -
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> ынена
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> ышна
|-
| 2nd pl.
| <fontspan colorstyle="color:green">Dağ</span> ада ~ агыда</br><fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> огыда ~ ода </br>вы не
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> ида
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> ынеда
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> ышда
|-
| 3rd pl.
| <fontspan colorstyle="color:green">Dağ</span> агеп</br><fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> огыт </br>они не
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> ынышт
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> ынешт
| <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> ышт
|}
* '''ben''' [я] <fontspan colorstyle="color:green">Dağ</span> мӹнь <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> мый
* '''sen''' [ты] <fontspan colorstyle="color:green">Dağ</span> тӹнь <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> тый
* '''o''' [он, она, оно] <fontspan colorstyle="color:green">Dağ</span> тӹды <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> тудо
* '''biz''' [мы] <fontspan colorstyle="color:green">Dağ</span> мӓ <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> ме
* '''siz''' [вы ] <fontspan colorstyle="color:green">Dağ</span> тӓ <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> те
* '''onlar''' [они] <fontspan colorstyle="color:green">Dağ</span> нӹны <fontspan colorstyle="color:red">Ova</span> нуно
<center>
|}
<fontspan colorstyle="color:green">
= А =
*'''авалянаш''' emeklemek
| 