Эдемӹн анатомижӹ

Эдемӹн анатомижӹ ( тошты греклӓ ἀνατομή — эдемӹн органвлажӹн морфологиштӹм, системыштым да органвлаштӹм шӹмлӹшӹ биологин полкажӹ. Эдем кап махань-шон клеткавла гӹц шалга, кыдывлан ӹшке лӹмыштӹ улы: гаметывла, нейронвла, миоцитвла. Клеткавла тканьым ӹштат. Тканьвла шукы йиш лин кердӹт, нӹнӹ лач икань клетка типвла гӹц веле фрмируялтыт. Шамаклан шӹл клеткавла шӹл (мышцы) тканьым формируят. Тӹрлӹ клеткавла тканьвлашкӹ погынен, эдем капӹн органвлажӹм шачыктат, шамаклан шӹл ткань, нервы ткань да вес тканьвла, шумӹм ӹштат. Ышке церотыштышты ? доно органвла органвлан системыш погыналтыт, кыдывлан эдем организмышты ӹшке задачышты улы. Ти органвла икӹжак-иктӹштӹ лоштышты цаткыды кӹлӹштӹ ылыт да ти кӹлвла ямыт гӹнь, эдемӹн капшӹ ясланаш тӹнгалеш. Шамаклан вӹр сарнӹшӹ система эдемӹн орган системыжы ылеш.

Леонардо да Винчин Vitruvia эдемжӹ, кыды эдемӹн пропорцижӹм анжыкта.

Ihmisen anatomia tunnettiin jo 1600 eaa., josta on viitteitä egyptiläisten papyruskirjoituksista. 1600 eaa. tunnettiin jo sydän, maksa, perna, munuaiset, kohtu ja virtsarakko.

Hippokrates oli merkittävä anatomian ja lääketieteen kehittäjä. Hippokrates ymmärsi lihasten ja luiden välisen yhteistyön ja liitti sen ihmisen kykyyn liikkua. Hippokrates antoi myös monille elimille selityksen niiden toiminnasta. Herophilos ja Erasistratus olivat ensimmäisiä, jotka tutkivat ja paloittelivat ihmisruumita ja laajensivat tietämystä kuolleiden ruumiin avauksilla.

Leonardo da Vinci teki monia suuria löytöjä anatomiassa. Da Vincin sanotaan viettäneen öitä tutkien ruumiita ja yrittäen hahmotella ihmiskehon toimintaa. Da Vinci muun muassa huomasi sen, että kuva jonka silmä näkee on ylösalaisin verkkokalvolla.